Pendidikan_Rawa Pening

Rawa Pening

          Ing gunung Merbabu ana sawijining wanita kang jenenge Ni Endang Ariwulan bebojoan karo Ki Hajar Salokantara duwe anak kang awujud ula. Ula mau saya suwe saya gedhe. Sawijining dina ula mau marani Ki Hajar lan ngomong yen dheweke kuwi anake Ki Hajar. Ki Hajar kaget, akhire ngomong mangkene, “Eh ula, teka elok temen kowe ngaku anaking manungsa, aku gelem ngaku kowe dadi anakku nanging kowe kudu gelem tapa nglungkeri gunung Merbabu bisa tepung gelang, yen kowe bisa nyakepi gunung iki, kowe takakoni anakku.”

            Ula mau banjur tapa nglungkeri gunung Merbabu, nanging endas lan buntute ora tepuk amarga isih kurang sakilan. Akhire ula mau nyambung nganggo ilate. Ki Hajar ngerti banjur ngethok ilate. Kethokan ilat mau kanggo pusaka kang awujud tombak. Ula mau ora mati lan nerusake anggone tapa, saka suwene anggone tapa, awake dirambati oyod-oyod, nganti ora ketara saka akehe rerungkudan.

            Nuju sawijining dina, wong-wong desa padha mbeburu ing alas kanggo upacara merti desa. Nalika padha leren lugguhan ing wit gedhe, ana wong kang lagi bacok-bacok ing wit mau, saka wit mau metu getih lan ndadekake kaget. Kanca-kancane padha ndeleng lan nduweni panganggep menawa getih mau saka getihe ula gedhe. Banjur ula kuwi dikethok-kethok kanggo merti desa, iwake digawa bali desa lan diparasrahake ing bale desa.

            Esuke ing bale desa, akeh wong wadon padha olah-olah amerga sorene arep padha slametan merti desa. Sukmane ula kuwi njelma dadi bocah lanang kang rupane elek, gandane pesing lan amis. Bocah lanang mau mara ing bale desa njaluk mangan, nanging ora ana kang menehi, banjur bocah mau ditundhung para warga. Ana mbok randha kang nduweni rasa welas karo bocah mau lan maringi mangan bocah kuwi.  Sawise mangan, bocah mau banjur matur marang mbok randha, ature mangkene, “Embah menawi mangke wonten banjir, embah supados sedhiya lesung kaliyan enthong, lesungipun dipunangem prau, enthongipun dipunagem melahi.”

            Bareng bocah mau wis wareg, banjur gawe patembaya nancepake sada ing latar ing satengahe wong-wong kang padha nganakake upacara merti desa. Ing kono wong-wong desa padha ditantang njabut sada kasebut nanging ora ana kang bisa njabut. Bocah kang nduwe sada mau ngomong mangkene “Ayo sapa bisa mbedhol sadaku iki?”. Akeh bocah kang padha nyoba mbedhol sada kuwi, nanging ora ana kang bisa mbedhol. Akhire wong-wong mau padha melu nyoba mbedhol, nanging padha ora bisane. Bocah kang duwe sada mau banjur maju karo ngomong mangkene, “Yen ora kang bisa mbedhol sada iki bakal tak bedhol dhewe.”

            Bareng sada bisa kabedhol, saka bekase sada kang kabedhol kasebut metu banyu kang iline gedhe. Saya suwe banyu kasebut bisa ngebaki lan nglelep karang padesan kasebut. Akeh wong kang padha mati amarga klelep, kajaba mbok randha kang slamet amarga wis nyedhiakake lesung lan enthong kang digawe sarana golek kaslametan. Ing sabanjure papan kasebut dadi rawa kang disebut Rawa Pening.

Pitakonan:

Romawi I

Wangsulana pitakenan-pitakenan menika kanthi nyerat aksaranipun kemawon a, b, c, utawi d, tumrap wangsulan ingkang dipunanggep trep.

1.      Jenenge wanita ing gunung Merbabu kang duweni anak awujud ula yaiku ...

a.       Ni Endang Tejawulan

b.      Ni Endang Ariwulan

c.       Ni Endang Aryawulan

d.      Ni Endang Sariwulan

2.      Syarate supaya ula mau bisa diakoni anak dening Ki Hajar Salokantara yaiku ...

a.    Tapa nglungkeri gunung Semeru nganti bisa tepung gelang

b.    Tapa ing gunung Merbabu nganti wujude malih dadi manungsa

c.    Tapa ing gunung Semeru nganti wujude malih dadi manungsa

d.   Tapa nglungkeri gunung Merbabu nganti bisa tepung gelang

3.      Watake warga desa marang bocah lanang cilik kang gandane pesing lan amis yaiku ...

a.    welas asih

b.   ora duwe welas asih

c.    nriman

d.   sabar

4.      Mbok Randha bisa slamet lan ora klelep amarga ...

a.    wis sedhiya lesung lan cethok

b.   wis sedhiya bumbung lan enthong

c.    wis sedhiya wakul lan enthong

d.   wis sedhiya lesung lan enthong

5.      Amanat kang bisa kapethik saka crita “Rawa Pening” yaiku ...

a.    dadi manungsa kudu tetulung marang liyan

b.   dadi manungsa kudu percaya marang liyan

c.    dadi manungsa luwih becik melu sayembara

d.   dadi manungsa aja nganti kalah karo bocah cilik

Romawi II

Pitakenan ingkang salajengipun inggih menika saben siswa kasuwun nyerat ringkesanipun cariyos legenda “Rawa Pening” ngginakaken basa krama ingkang trep.

Menawi sampun saged dipunkempalaken wonten guru.