Selasa, 18 Maret 2014

Sastra_Oret-oretan Cerita Cekak



Luntur Tresnaku
Jago kluruk wis keprungu gemontang, saut-sautan saka kandhang siji lan sijine. Sekar malah ngunjukake kemule. Bareng kelingan yen duwe janji karo Novi, banjur brabat tangi. Sekar kuwi salah sawijining Kenya ing desa Cangkriman, sing kuliyah ana ing kutha Solo. Dheweke lagi libur, mula bali ing desane kang banget ditresnani. Esuk iki, Sekar janjian karo Novi mlaku-mlaku menyang pasar ing desane. Novi kuwi tangga lan kancane dolanan Sekar wiwit cilik sing saiki wis kerja. Sawise sholat, Sekar banjur nganggo jaket lan nemoni Novi ing pratelon desane.
“Suwe temen tha, aku wis setengah jam ngenteni ning kene .”
“Ngapurane ya Nov, aku mau keturon ?”
“Ya wis ra ngapa-ngapa. Ayo mangkat saiki !”
“Ayo !”                                                                                        
Ing tengah dalan, bocah loro mau crita-crita amarga wis suwe ora ketemu. Sekar uga asring cerita menyang Novi babagan jejaka kang ditresnani sing jenenge Mas Sapta, salah sawijining jejaka ing desa Cangkriman. Sekar seneng banget mlaku-mlaku menyang pasar amarga yen arep menyang pasar kuwi ngliwati omahe Mas Sapta. Tekan ngarep omahe Mas Sapta, Novi bengok-bengok ngundang Mas Sapta. Nanging lambene ditungkem dening Sekar lan diglandhang lunga. Pancen Sekar kuwi tresna karo Mas Sapta, nanging Mas Sapta ora ngerti.
Ing sawijining dina, Sekar diutus ibune tuku gula ing warunge Mas Sapta. Sing ngedoli Mas Sapta, amarga ibune lagi lunga. Sekar seneng banget, nanging uga deg-deg pyar ketemu langsung karo Mas Sapta.
“E…dhik Sekar, kapan bali saka Solo ?”
“Seminggu kepungkur Mas.”
“Apik-apik tha kabare ? Eh, iya, arep tuku apa ?”
“Nggih Mas, sae. Kula badhe tumbas gula.”
“Dolan-dolan tha !”
“Nggih Mas, kapan-kapan mawon.”
Mas Sapta kuwi jejaka kang luhur budine. Sanajan urip ing desa, nanging awake gedhe dhuwur, kulite resik, rambute ngombak bakung lan irunge mbangir. Mula ora gumun yen bocah wadon padha tresna marang Mas Sapta, semono uga karo Sekar lan Novi. Nanging amarga Novi wis duwe gandhengan mulane ora kepengin nyandhing karo Mas Sapta.
Sekar atine ces anyles kaya kesiram banyu tlaga yen weruh Mas Sapta. Dheweke pengen dadi wong kang ditresnani dening Mas Sapta. Yen dideleng-deleng, Mas Sapta kuwi durung duwe gandengan amarga durung tau ana bocah wadon sing jak dolan ning omahe. Nanging minangka bocah wadon, Sekar ora wani ngomong tresna luwih dhisik.
Liburan kuliyah wis rampung, Sekar bali menyang Solo. Ing kana, dheweke tansah kelingan Mas Sapta. Let sesasi, Sekar bali ing desane. Tekan omah dheweke entuk layang ulem mantenan. Layang kuwi dibukak lan diwaca. Atine Sekar trenyuh kaya diiri-iris bareng reti yen layang kuwi saka Mas Sapta. Luh netes tanpa suda nganti layange teles kabeh. Pirang-pirang dina Sekar ora doyan mangan.
Ing sawijining dina, Mas Sapta mlaku-mlaku ngliwati omahe Sekar. Mas Sapta banjur mampir ing omahe Sekar.
“Dhik Sekar, awakmu kenapa kok katon sedhih?”
“Ora kenapa-kenapa kok Mas .”
“Eh, iya, minggu ngarep aku arep nikah.”
“Kenapa Mas Sapta ora tau kandha yen arep nikah ?” (Sekar takon karo mripate mbrambang)
“Dudu aku ora gelem kandha dhik, nanging calon bojoku wingi kuwi isih tugas ing Jakarta. Dadine ora suwe ora tau ketemu.”
“Lha sikape Mas Sapta sing apik banget karo aku iku artine apa Mas ?”
“Sekar, awakmu kuwi wis tak anggep kaya adhiku dhewe. Aku apik lang sayang karo kowe iku minangka adhik.”
Sawise Mas Sapta lunga, luh sing diempet banjur netes dleweran. Sekar tansah donga marang Gusti njaluk tentreming ati. Akhire kanthi diwolak-walik pikire, Sekar bisa narima. Yen sejatine tresna kuwi ora mesti kudu duweni.
Ing dina nikahane Mas Sapta, Sekar teka karo Novi. Sekar wis lila yen Mas Sapta nyandhing karo wong liya. Dheweke uga donga supaya Mas Sapta langgeng lan urip seneng karo bojone. Sekar percaya yen sawijining dina dheweke bisa ketemu karo jejaka gantine Mas Sapta lan urip seneng nganti salawase.

Pendidikan_Resensi Novel



Resensi “Sawise Langite Katon Biru”

Irah-irahan                   : Sawise Langite Katon Biru
Panganggit                  : Yunani S.W.
Panerbit                       : Organisasi Pengarang Sastra Jawa ( OPSJ )
                                      makarya bareng Azzarafika, Yogyakarta
Cetakan                       : Kapisan, Februari 2013
Tahun terbit                 : 2013
Kaca                            : viii + 100 kaca
ISBN                           : 978-602-777-711-8
Novel “Sawise Langite Katon Biru” anggitane Yunani, salah sawijine panulis sing wis malang-megung ning jagad tulis-tinulis. Yunani miwiti nulis taun 1970 ning majalah mingguan Panjebar Semangat lan Jaya Baya. Novel sing tau diterbitake Dokter wulandari, Katresnan Lingsir Sore, Kalung Barleyan (Antologi geguritan Pengarang Wanita/Prof. Dr. Suripan Sadi Hoetomo), Cinde Laras (dongeng anak basa jawa). Crita anak basa Indonesia: “Perjalanan ke Timur”, “Kartini Kecil dan Beberapa Cerita Pendek Lainnya”. Novel Pungkasan: Angin saka Paran (2005).

            Novel “Sawise Langit Katon Biru” nyitakake bab tresna segitiga antarane Retno, Hendratmo, lan Endah. Retno, kenya wuta 21 taun sing melu simbahe ning Batu dene kulawargane ning Surabaya. Retno nduweni mbakyu jenenge Endah sing tresna banget karo dheweke. Mula Endah golek bojo dhokter jenenge Hendratmo supaya bisa ngoperasi mripate Retno. Nanging ora nyana yen Hendratmo malah tresna karo Retno wiwit sepisan ketemu. Hendratmo asring nemoni Retno ning Batu kanthi alesan mriksa mripate retno sing arep dioperasi. Awit saka kuwi, rasa tresna antarane Retno lan Hendratmo sansaya ngrembaka. Sawise mripate Retno kasil dioperasi, sesambungan antarane Hendratmo lan Retna saya raket tanpa diweruhi karo Endah. Salah sawijine dina ning Surabaya, Retno lan Hendratmo ning omah wong loro amarga Endah lunga ngancani ibune nonton wayang wong. Ubale geni katresnan antarane Retno lan Hendratmo ora bisa dialang-alangi maneh. Kahanan omah sing sepi saya aweh kabebasan lelorone ngumbar rasa kangen lan tresnane. Nanging dumadakan  Endah bali maneh amarga dhompete keri neng omah. Awit saka iku, Endah ngerti yen bojone selingkuh karo adhine dhewe. Endah ngamuk karo Hendratmo, luwih-luwih karo Retno. Endah ora gelem ngakoni Retno dadi adhine maneh, amarga pengorbanane Endah kanggo Retno dibales karo tumindak nista. Retno ngrumasi salah lan nduweni dosa gedhe banget, mula dheweke bali menyang Batu. Retno ngakoni dosane ning ngrepe Rama Robertus lan nduweni tekad dadi non utawa biarawati. Bu Purwo, simbahe Endah, ora setuju karo kekarepane Retno. Banjur lunga ning Surabaya ngereh-ereh Endah supaya gelem ngapura Retno lan ngakoni dadi adhine maneh. Nanging kabeh iku wis kebacut, tekade Retno dadi biarawati ora bisa dipenggak karo sapa wae, kalebu Hendratmo.
Latar sing ana ning novel “Sawise Langite Katon Biru” dicritakake kanthi gamblang, yakuwi ning Batu, kebon apel, ning Surabaya (omahe ibune Retno lan kontrakane Endah). Novel iki kalebu novel sing bisa nggawe para pamaca trenyuh. Surat sing ditulis Retno kanggo Endah nalika milih dadi biarawati, salah sijine perangan sing bisa gawe pamaca netesake luh. Sudut pandang orang ketiga sarwa ngerti uga  nggampangake pamaca mangerteni isi cerita. Novel iki migunakake alur maju, dadine sing maca ora bingung anggone mbayangake ceritane. Basa sing digunakake uga ora ndakik-ndakik saengga isine gampang dipahami karo pamaca. Panulis kasil nggawa para pamaca kaya-kaya nekseni dhewe kadadeyan-kadadeyan sing dialami para tokoh ning sajrone cerita kanthi deskripsi kang gamblang.
Ana perangan-perangan sing penjabarane umum banget. Contone kaca 58 paragrap pungkasan: wengine saya sepi, angine saya atis. Bengi iku setan padha jejogedan ajak-ajak tumindak dosa. Ing kono ora dijlentrehna tumindak nista sing kaya ngapa, dadine nggawe pamaca penasaran. Kajaba kuwi, alure novel gampang dibedhek karo pamaca. Nanging kabeh kuwi ora ngurangi kaendahane novel “Sawise Langit Katon Biru”.
Novel “ Sawise Langit Katon Biru” cocog diwaca karo sapa wae. Supaya padha ngerti yen manungsa ora kena ngumbar kekarepane wae nanging kudu tansah eling marang Gustine. Manungsa kudu bisa ngendhalekake hawa nepsu sanajan ubale geni katresnan makantar-kantar sajrone ati. Aja nganti nglakoni katresnan sing nerak wewaler agama yen ora pengin nambah dosa.